Najczęstsze zaburzenia neurologiczne u dzieci

Chociaż postrzegamy dzieciństwo za najszczęśliwszy okres naszego życia, to często nie jest ono wolne od trosk. Wielu zmartwień dostarczają choroby i inne dolegliwości trapiące małego człowieka. Wśród nich specyficzną grupę tworzą zaburzenia neurologiczne. Zignorowane mogą doprowadzić do nieodwracalnych zmian, dlatego tak ważne w ich przypadku jest szybkie rozpoznanie oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. W tym celu każdy rodzic i opiekun powinien poznać przykłady najczęściej występujących zaburzeń neurologicznych wieku dziecięcego.

Na jakie zaburzenie neurologiczne cierpią dzieci?

Dolegliwości ze strony układu nerwowego mogą pojawić się u dziecka na każdym etapie rozwoju, a niekiedy dziecko przychodzi już z nimi na świat. Ich przyczyny mogą być rozmaite. Niestety układ nerwowy jest bardzo delikatnym systemem, a wiele zagrożeń pojawia się w czasie ciąży. Trudnym momentem jest sam poród. Przedłużająca się akcja porodowa stanowi poważne obciążenie dla organizmu nowo narodzonego człowieka. Jednak każdy kolejny etap życia i rozwoju też nie jest wolny od zagrożeń. Wiele chorób może doprowadzić do powikłań w tym tych dotykających układu nerwowego. Mały człowiek nawet mimo troskliwej opieki narażony jest na urazy i wypadki.

Wśród najczęściej diagnozowanych u małych pacjentów zaburzeń neurologicznych należy wymienić:

• Padaczkę – najczęstszą z chorób neurologicznych dotykających dzieci. W jej przebiegu obserwujemy nadmierne wyładowania bioelektryczne w komórkach nerwowych w obrębie mózgu. Prowadzą one do powtarzających się napadów. Należy pamiętać, że nie u każdego pacjenta pojawiają się charakterystyczne napady z drgawkami i utratą świadomości. U niektórych dzieci atak padaczki może wyglądać jak chwila zamyślenia się czy wyłączenia.
• Nerwice dziecięce – ich obecność może być mylnie odbierana jako kapryśność dziecka albo brak zasad wychowania. Cierpiące na nie dzieci mogą być przykre dla otoczenia, agresywne i przejawiać zmienne nastroje albo zbyt duże pobudzenie ruchowe.
• Zaburzenia neurorozwojowe – stanowią część innych zaburzeń np. ADHD czy ze spektrum autyzmu, więc wymagających opieki psychiatrycznej, ale też konsultowanych pod względem neurologicznym.
• Choroby układu nerwowego – związane z wadami anatomicznymi, które często mogą mieć charakter wrodzony, np. wodogłowie, przepuklina oponowo-mózgowa i oponowo-rdzeniowa, rozszczep kręgosłupa
• Mózgowe porażenie dziecięce – choć nie jest jednostką chorobową, ale zespołem objawów, których poważna część powiązana jest z uszkodzeniem układu nerwowego lub zakłóceniem jego funkcjonowania. Z tego powodu wymaga stałej kontroli lekarza neurologa.

Kiedy zgłosić się z dzieckiem do poradni neurologicznej?

Przedstawiona powyżej lista najczęstszych dolegliwości neurologicznych dzieci uświadamia, z jak złożonymi i trudnymi do rozpoznania przypadkami możemy mieć do czynienia. Nieostrość niektórych symptomów lub błędna interpretacja mogą doprowadzić do poważnego w skutkach przeoczenia. Przeważnie zaburzenia neurologiczne nie ustępują samodzielnie, a wręcz przeciwnie – pogłębiają się.

Tak jak w przypadku każdego schorzenia ważne jest jak najszybsze zdiagnozowanie. Dzięki temu lekarz neurolog dziecięcy będzie mógł objąć małego pacjenta leczeniem farmakologicznym oraz zalecić odpowiednią terapię, np. u fizjoterapeuty, psychologa, psychiatry itp. Właściwe postępowanie może zatrzymać niekorzystne zmiany lub całkowicie wyleczyć dziecko. Jak zwykle ważna jest uważna obserwacja dziecka i reagowanie na odbiegające od normy zachowania.

Rodziców i opiekunów szczególnie powinny niepokoić:

• wzmożone lub osłabione napięcie mięśniowe, należy reagować, gdy dziecko wydaje się zbyt sztywne albo wiotkie, ma problem z jedzeniem, wygina się tylko w jedną stronę, odgina się lub „przelewa się” przez ręce;
• nienawiązywanie kontaktu wzrokowego z opiekunem, ignorowanie dźwięków, przewlekły niemożliwy do utulenia płacz;
• niewykonywanie czynności właściwych dla danego etapu rozwoju, np. dziecko nie obraca się, nie siada, a starsze ma problem z wykonaniem czynności samoobsługowych, itd.
• opóźniony rozwój mowy albo brak potrzeby komunikowania się z otoczeniem;
• drgawki, drżenie rączki, mimowolne skurcze, tiki, zaburzenia świadomości;
• u starszych dzieci: jąkanie się, zaburzenia mowy, problemy z koncentracją, zapamiętywaniem, nadmierne pobudzenie lub wycofanie, moczenie nocne itp.

Do poradni neurologicznej zawsze warto wybrać się, gdy budzą nasze wątpliwości także inne zachowania czy reakcje dziecka. Podczas wizyty lekarz neurolog oceni stopień rozwoju układu nerwowego oraz wyjaśni przebieg zmian rozwojowych. W razie konieczności zostaną przeprowadzone odpowiednie badania diagnostyczne, m.in. USG przezciemiączkowe.